Dorp met een omvangrijke radiale wierde
Middelstum is een wierdedorp op het Hogeland (cultuurlandschap) van Groningen en bezit een beschermd dorpsgezicht.
Het is deels gesitueerd op een vrij grote radiale wierde wat betekent dat de huizen in een cirkel op en rondom deze wierde gebouwd zijn met ook bebouwing
in de straten die vanuit de kerk naar die rondlopende wegen leiden. De vrij imposante 15e eeuwse Sint-Hippolytuskerk staat namelijk op het hoogste punt
van de wierde. Mooi zijn de wandelpaadjes rondom die kerk, evenals het Kerkpad dat vanaf de Burchtstraat loopt. Aan de Menthedalaan staan mooie huizen en gebouwen
waaronder de Villa Mentheda. Dat staat nu tegenover het vroegere borgterrein van Borg Mentheda en dat is één van de drie borgen die hier ooit in het dorp
gestaan hebben. Van de Asingaborg is nog wel het fraaie poortgebouw te zien aan de net al genoemde Burchtstraat. Borg Ewsum behoort niet tot het beschermde
dorpsgezicht maar ligt er net buiten. Dat gebouw staat ook niet meer overeind maar het borgterrein met haar tuinen, lanen en ook het koetshuis (nu theeschenkerij)
is nog wel te bezoeken. Een andere blikvanger in Middelstum is korenmolen de Hoop.
Officiële tekst omtrent de toekenning van de status van beschermd dorpsgezicht:
Het dorp Middelstum ligt op een zich naar het noorden tot de Waddenzee uitstrekkende kwelderrug. Middelstum maakt deel
uit van de dorpenrij Middelstum-Toornwerd-Kantens-Rottum, dorpen die zijn ontstaan als agrarische nederzettingen. Ook in
Middelstum is de landbouw tot in het begin van de twintigste eeuw een belangrijk bestaansmiddel. Het dorp ligt op
een uitgestrekte wierde (of terp) die is opgebouwd uit enkele hoogten die nog steeds afzonderlijk zijn te onderscheiden.
Deze hoogten zijn opgenomen binnen een radiale structuur die gevormd wordt door een radiaal padenstelsel en een ringweg.
De structuur, die geldt als een van de omvangrijkste binnen het verspreidingsgebied der terpen en wierden in
Noord-Nederland, is op de zuidelijke helft van de wierde zeer regelmatig. Binnen de minder regelmatige noordelijke
helft liggen twee borgterreinen die als zodanig nog gedeeltelijk herkenbaar zijn. Het is met name deze kenmerkende
radiale structuur die in samenhang met de bebouwing, een beeld oplevert van een zodanige historisch-ruimtelijke waarde
dat de aanwijzing van Middelstum als beschermd dorps-gezicht gerechtvaardigd is.
Bekijk hier het hele document:
Toelichting beschermd dorpsgezicht Middelstum
Locatie van Middelstum
In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:
Bekijk hier de interactieve kaart
Read in English?