Een fraaie blikvanger in het Groninger landschap
Nederland staat bekend om haar windmolens en die zijn ook in Noord Groningen veelvuldig te zien en (meestal) op bepaalde dagen in de week
van binnen te bekijken. Het gros is gebouwd in de 19e eeuw, uitzonderingen daargelaten. De Vriendschap in Winsum werd bijvoorbeeld al in
1789 vervaardigd en de Krimstermolen bij Zuidwolde pas in 1904. Alle jaartallen vindt u terug op de interactieve kaart waarop alle locaties
(en websites) zijn te vinden.
Poldermolens (grondzeilers)
Niet alle windmolens in de provincie hadden dezelfde functie. Zo zijn er poldermolens en stellingmolens. Een poldermolen verplaatst water van een
lager niveau naar een hoger niveau. Zodoende kon/kan men land droogmalen. Omdat het landschap grotendeels onder zeeniveau ligt is het nodig overtollig regenwater
via machinerie naar hooggelegen gebieden te pompen zodat het afgevoerd kan worden. Vroeger had men daar de poldermolen voor. Deze gebouwen hadden dus op zich geen commerciële functie. De molenaar was
vaak in loondienst van een waterschap. Dit type molen kun je met name zien in het zuidelijke deel van Noord Groningen, met uitzondering van De Goliath bij
de Eemshaven. Het zijn allemaal zogenaamde grondzeilers, molens waarvan de wieken bijna de grond raken. De meesten zijn in beheer van Stichting de Groninger Poldermolens. Voorbeelden zijn
Koningslaagte in het Reitdiepgebied vlakbij Zuidwolde, De Noordermolen in natuurgebied Kardinge vlakbij de stad Groningen en de Olinger Koloniemolen in Laskwerd
vlakbij Appingedam. Bekijk hier meer info over:
Stichting Groninger Poldermolens
Koren -en pelmolens (stellingmolens)
De stellingmolen heeft/had wel een commerciële functie, namelijk het vermalen van koren en gerst. Dit zijn dus korenmolens of koren -en pelmolens. De wind
wordt gebruikt om de wieken te laten draaien die op hun beurt de molenstenen in beweging zetten om het koren te vermalen tot meel. Gerst wordt vermalen
tot gort. Een stellingmolen is een stuk hoger dan de net genoemde grondzeiler. De wieken bevinden zich een heel eind boven de grond en hebben ook een galerij (stelling)
waar de molenaar kan lopen zodat hij/zij bij de wieken kan en de molen kan bedienen. Een dergelijke molen staat meestal in bebouwd gebied omdat de wieken boven de bebouwing
moeten uitsteken om wind te kunnen vangen. Veel van dit type windmolens is in beheer van de organisatie Het Groninger Landschap. Denk bijvoorbeeld
aan de Hoop in Middelstum, De Stormvogel in Loppersum, De Lelie in Eenrum, De Onderneming in Vierhuizen en Ceres in Spijk. Op onderstaande website en uiteraard
ook op de interactieve kaart vindt u ze allemaal. Dan is er ook nog de Molenstichting Winsum die zeven windmolens in beheer heeft. Uiteraard gaat het dan om
de twee molens in Winsum zelf maar bijvoorbeeld ook om De Meeuw in Garnwerd, De Jonge Hendrik in Den Andel en De Wetsinger in Klein Wetsinge.
Molens van het Groninger Landschap |
Molenstichting Winsum
Interactieve kaart met oude windmolens in Noord Groningen
Bekijk bezoekmogelijkheden via de websites van de molens, ook te vinden op de interactieve kaart.
In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:
Bekijk hier de interactieve kaart
Read in English?