Geschiedenis van Groningen

Ezinge in Groningen

Introductie

Hier kunt u een beknopte historie van de provincie Groningen lezen: over het ontstaan van wierden, de introductie van het Christendom in de Middeleeuwen, de opkomst van het Humanisme, de Verlichting en het Calvinisme, de Gouden Eeuw, het industriële tijdperk, de roerige eerste helft van de 20e eeuw waarin zo veel gebeurde en uiteraard de huidige tijd en de decennia die er aan vooraf gingen. Denk aan de gaswinning en de verdere economische ontwikkeling van de provincie. Als leidraad heb ik de ooit op RTV Noord uitgezonden achtdelige tv-serie 'Verleden van Groningen' genomen. Hier op deze pagina kunt u hoofdstuk één doornemen. Onderaan kunt u verder lezen bij het volgende hoofdstuk of één van de andere tijdperken aanklikken en bestuderen. Wat de historie betreft ook zeer interessant zijn de beschermde dorpsgezichten van Noord Groningen. Die vertellen ook allemaal een verhaal over een bepaald tijdperk.


Deel 1: Groningen in de vroege tijd

Heel lang geleden was het gebied dat nu Groningen heet bedekt onder een dikke laag ijs. IJstijden komen en gaan nu eenmaal hier op een aarde. Ongeveer 11000 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd. Dat betekende niet alleen het verdwijnen van het ijs maar ook dat door de zeespiegelstijging de huidige Noordzee gevuld werd met water. Die stond daarvoor in ieder geval deels droog.

De mensen die hier uiteindelijk terechtkwamen waren rendierjagers die leefden van de jacht. In de loop der duizenden jaren kwam men erachter dat je ook gewassen kon verbouwen en werd het jagersbestaan langzamerhand ingeruild voor het leven als boer. Dat gold aanvankelijk met name voor de zuidelijk gelegen zandgronden van de huidige provincie. De noordelijke streken werden gedomineerd door de natuur, een gebied waar nog nauwelijks dijken waren en waar het water zo het land in kon stromen. Langs de lager gelegen zijkanten van de Hondsrug bleef regenwater staan en daar begon veen te groeien. Die veengebieden zijn ook in Groningen te vinden maar niet in het noorden waar sprake is van zeeklei.

Wierdenland

Uiteraard bestaat er nauwelijks overlevering op schrift uit deze periode. De eerste beschrijving komt van Plinius de Oudere, een Romein die in 47 na Christus een reis maakte langs deze noordelijke kusten en vond daar zijn inziens een primitief bestaan op de Groningse wierden. In die tijd had men in de wereldstad Rome en andere delen van het Romeinse Tijk al riolering en luchtverwarming. Echter: na archeologisch onderzoek aan het begin van de 20e eeuw op de wierde van Ezinge bleek dat het hier helemaal niet ging om een armzalig volk maar juist om rijke boeren. Men trof boerderijen aan met stallen tot wel 80 koeien. De wierdebewoners verkochten koeien en huiden aan Romeinse handelaren en kochten zelf luxe goederen terug. Mensen uit deze streken deden ook dienst in het Romeinse leger.

Vanaf de 6e eeuw voor Christus kwam het zeewater steeds vaker het kustgebied binnen. Klimaatverandering zou een mogelijkheid kunnen zijn. De kwelderbewoners wierpen daardoor steeds meer heuvels - in Groningen dus wierden genaamd - op zoals die van Ezinge, Winsum en Warffum. Men kon zodoende een toevlucht zoeken voor hoog water en dat gold niet voor de mensen maar ook voor het vee. Binnen een paar eeuwen zijn er zodoende tal van wierden in de noordelijke kuststroken gebouwd. In het net genoemde Ezinge kunt u Museum Wierdenland bezichtigen dat dit deel van de geschiedenis verder uitdiept. Het hoogtepunt (qua aantal) werd bereikt zo aan het begint van de jaartelling. De bloeiperiode van de wierden eindigde na de Val van Rome. Vele mensen kwamen op drift tijdens de Grote Volksverhuizing (tussen de 4e en 6e eeuw na Christus) en mengden zich zodoende met de huidige wierdebewoners. Een 'heidens ritueel' als het verbranden van de doden verdween langzamerhand en dat werd ingewisseld voor het begraven van overledenen.
Lees verder:

→ Deel 2: de Middeleeuwen (Christendom)



De andere hoofdstukken

→ Deel 3: de Middeleeuwen (Stad en de Ommelanden)

→ Deel 4: de Gouden Eeuw

→ Deel 5: Verlichting en Calvinisme

→ Deel 6: het industriële tijdperk

→ Deel 7: eerste helft van de 20e eeuw

→ Deel 8: vanaf 1945 tot nu


Terug:

→ Cultuur in/van Noord Groningen

© 2020-2024 — Ontdek Noord Groningen