Mooi voorbeeld van een radiale dorpswierde
Spijk is een wierdedorp in het cultuurlandschap Fivelingo, gesitueerd in het verre noordoosten van de provincie. Het is waarschijnlijk één van de
oudere nederzettingen van Groningen en dat betekent hier in Noord Groningen bijna automatisch dat het op een wierde is gebouwd omdat toentertijd
het water nog vrij spel had en overstromingen op de loer lagen. Spijk is een mooi voorbeeld van een plaats met een radiale dorpsstructuur rondom
de wierde. Er bevinden zich rond de wierde twee ringen bebouwingen die onderling via verschillende wegen en paden met elkaar verbonden zijn. Aan
de westkant is de plaats landelijker. Daar staat ook een prachtige woonboerderij.
Bijzonder is dat de wierde van Spijk niet deels is afgegraven zoals dat elders vaak wel het geval is en ook dat er op de kruin een omgrachte
kerk staat, namelijk de middeleeuwse Andreaskerk. De toren is bekend uit de Ede Staal klassieker 'Mien Hogelaand'. Hij rept over het 'torentje van Spiek'.
Korenmolen Ceres staat aan de weg genaamd 't Loug, de binnenste ring rondom de kerk. Spijk ligt ook vlakbij
Bierum
waar een bestemmingspagina voor is ingericht.
Officiële tekst omtrent de toekenning van de status van beschermd dorpsgezicht:
De kern Spijk ligt in het noordoosten van de
provincie Groningen. Het is niet uitgesloten dat Spijk in eerste aanleg tot de groep
van oudste nederzettingen in het Noord-Groninger zeekleigebied behoort. De vroegste geschiedenis
van de nederzetting gaat in dat geval terug tot enige honderden jaren voor het begin van
onze jaartelling. De bewonings -en nederzettingsgeschiedenis van Spijk valt geheel binnen het
kader van het Groninger wierdenlandschap. Het gaat om een radiaal ingedeelde dorpswierde met
een dubbele ringwegstructuur en een ringgracht rondom het centraal gelegen kerkterrein. De
eenvoudige, uniforme bebouwing tussen beide ringwegen is straalsgewijze gericht en accentueert
de traditionele opbouw van de dorpskern. Deze ruimtelijke structuur is door de eeuwen heen resistent
gebleken, ondanks verscheidene externe invloeden. Afgravingen van de wierde hebben niet plaatsgevonden.
Het beschermingsbelang van Spijk is vooral gelegen in de opmerkelijke continuïteit en gaafheid van
de oorspronkelijke plattegrondskenmerken.
Bekijk hier het hele document:
Toelichting beschermd dorpsgezicht Spijk
Locatie van Spijk
In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:
Bekijk hier de interactieve kaart
Read in English?